تعریف مانگا
کتابهای مانگا (Manga) یک نوع کتاب مصور یا کمیک است که اصالتاً از ژاپن نشأت گرفته است. این هنر تصویری با روایتهای داستانی جذاب و سبکهای گرافیکی متنوع، توانسته است مخاطبان بسیاری را در سراسر جهان به خود جذب کند. تصور رایجی این است که مانگا لزوماً از روی انیمه ساخته میشود ولی در واقع، رابطه بین مانگا و انیمه اغلب برعکس است. اغلب اوقات، یک مانگای محبوب به دلیل محبوبیت و داستان جذابی که دارد، به انیمه تبدیل میشود. این بدان معناست که ابتدا یک داستان به صورت مصور (مانگا) خلق میشود و سپس این داستان به صورت متحرک (انیمه) تولید میشود.
ویژگی کتابهای مانگا
- سبک هنری منحصر به فرد: یکی از بارزترین ویژگیهای مانگا، سبک هنری خاص آن است. شخصیتهای مانگا معمولاً دارای چشمان بزرگ، موهای رنگارنگ و حالات چهرههای اغراقآمیز هستند. این سبک هنری به مانگا ظاهری جذاب و متمایز بخشیده و آن را از واقعگرایی دور میکند.
- داستانهای متنوع: مانگاها طیف گستردهای از ژانرهای داستانی را پوشش میدهند. از داستانهای عاشقانه و کمدی تا علمیتخیلی، اکشن و تاریخی، هر مخاطبی میتواند مانگایی متناسب با سلیقه خود پیدا کند.
- روایت بصری قوی: تصاویر در مانگا نقش بسیار مهمی در انتقال داستان دارند. اغلب اوقات، یک تصویر میتواند هزاران کلمه را بیان کند. استفاده از حبابهای گفتگو، افکار و صداها به همراه تصاویر، روایتی روان و جذاب را برای خواننده ایجاد میکند.
- سریالی شدن: بسیاری از مانگاها به صورت سریالی منتشر میشوند. این ویژگی باعث میشود که خواننده با شخصیتها و داستان بیشتر آشنا شود و به دنبال قسمتهای بعدی باشد.
- فرهنگ و جامعه ژاپن: مانگاها اغلب بازتابی از فرهنگ و جامعه ژاپن هستند. موضوعات مختلفی مانند سنتها، باورها، مشکلات اجتماعی و رویدادهای تاریخی در مانگاها به تصویر کشیده میشوند.
- شخصیتپردازی عمیق: مانگاها به شخصیتپردازی عمیق و پیچیده معروف هستند. شخصیتهای مانگا اغلب دارای نقاط ضعف و قوت، آرزوها و ترسهایی هستند که با آنها همذاتپنداری میکنیم.
- تأثیر بر فرهنگ جهانی: مانگاها به یکی از محبوبترین اشکال سرگرمی در جهان تبدیل شدهاند و بر فرهنگهای مختلف تأثیر گذاشتهاند. بسیاری از انیمهها، فیلمها و بازیهای ویدیویی از روی مانگاها اقتباس شدهاند.
ژانرهای متنوع مانگا:
مانگاها در ژانرهای مختلفی طبقهبندی میشوند که هر کدام ویژگیهای خاص خود را دارند:
- شونن (Shonen): بیشتر برای پسران جوان طراحی شده و داستانهایی از نبرد، دوستی و ماجراجویی را روایت میکند.
- شوجو (Shoujo): بیشتر برای دختران جوان طراحی شده و داستانهایی عاشقانه، درام و زندگی روزمره را روایت میکند.
- ساینن (Seinen): برای مخاطبان بزرگسال طراحی شده و موضوعات جدیتری مانند سیاست، فلسفه و مسائل اجتماعی را پوشش میدهد.
- جوسئی (Josei): برای زنان بزرگسال طراحی شده و داستانهایی عاشقانه، درام و زندگی روزمره را با نگاهی عمیقتر روایت میکند.
عناصر هنری در مانگا
سبک طراحی شخصیتها:
- چهرهها: طراحی چهرهها (بهویژه چشمها) در مانگا بسیار اغراقآمیز است و حالتهای مختلف احساسی را بهوضوح بیان میکند.
- جزئیات مو: موهای شخصیتها اغلب حالتی دینامیک و منحصر به فرد دارند و میتوانند نمادی از شخصیت یا احساسات باشند.
- حالت بدن: ژستها و حرکات بدن به شکلی اغراقشده به نمایش گذاشته میشوند تا داستان را تقویت کنند.
صفحهبندی و ترکیببندی:
- قابها: استفاده خلاقانه از قابهای نامتقارن و طراحی صفحات پویا، به خلق تنش یا جریان داستان کمک میکند.
- فریمبندی:
- قابهای بزرگ برای لحظات کلیدی یا احساسی.
- قابهای کوچک برای نمایش جزئیات یا دیالوگهای سریع.
خطوط حرکت و افکتها:
- برای نمایش حرکت، شدت یا هیجان، خطوط پویا و افکتهای گرافیکی مانند «خطوط سرعت» استفاده میشوند.
- افکتهای گرافیکی برای صداها و ضربهها بهشکل آنوماتوپه (مثل “بوم!” یا “کاچین!”) طراحی میشوند.
کنتراست نور و سایه:
- استفاده از سایهزنی و تضادهای شدید سیاه و سفید برای ایجاد حس دراماتیک.
تکنیکهای داستانگویی در مانگا
- روایت بصری (Visual Storytelling):
- تصاویر اغلب بار اصلی داستانگویی را به دوش میکشند، بهویژه در صحنههای اکشن یا احساسی.
- استفاده از کلوزآپها و زوم روی جزئیات چهره یا اشیا برای تقویت ارتباط عاطفی.
- ریتم و زمانبندی:
- داستان به کمک ترکیببندی صفحات و ترتیب قابها تنظیم میشود.
- صفحات بدون دیالوگ میتوانند برای مکث یا ایجاد حس تعلیق استفاده شوند.
- شخصیتپردازی:
- شخصیتها بهطور تدریجی معرفی و رشد میکنند، که به خواننده اجازه میدهد با آنها ارتباط برقرار کند.
- فلشبکها و بازگشت به گذشته برای توضیح انگیزههای شخصیت.
- تضاد (Conflict):
- اغلب داستانها بر محور تضاد درونی شخصیتها یا مبارزههای بیرونی متمرکز هستند.
- مانگاهای شونن (Shonen) معمولاً بر اساس مبارزات فیزیکی و روحی ساخته میشوند، درحالیکه مانگاهای شوجو (Shojo) بیشتر روی روابط و احساسات تمرکز دارند.
- دیالوگ و متن:
- متنها مختصر هستند و بیشتر روی گفتگو یا افکار شخصیتها تمرکز دارند.
- استفاده از آنوماتوپهها و صداگذاری برای افزایش جذابیت صوتی و دیداری.
- تمهای قوی:
- مانگاها اغلب به موضوعات فلسفی، اخلاقی یا اجتماعی میپردازند و از این طریق تأثیر عمیقی بر خواننده میگذارند.
تاریخچهی کتاب های مانگا
کلمه “مانگا” برای اولین بار در اواخر قرن ۱۸ در ژاپن رایج شد.
از دهه 1950، مانگا به بخش عمدهای از صنعت نشر ژاپن تبدیل شده است. تا سال 1995، ارزش بازار مانگا در ژاپن به 586.4 میلیارد ین ( 6 تا 7 میلیارد دلار ) رسید، با فروش سالانه 1.9 میلیارد کتاب مانگا و مجلات مانگا در ژاپن در صدر کشورها قرار دارد.
در سال 2020، ارزش بازار مانگای ژاپن به دلیل رشد سریع فروش مانگا دیجیتال و همچنین افزایش فروش چاپ، به رکورد جدیدی 612.6 میلیارد ین رسید. در سال 2022، بازار مانگای ژاپن به ارزش 675.9 میلیارد ین رسید. مانگا همچنین خوانندگان قابل توجهی در سراسر جهان به دست آورده است. با شروع مانگا اواخر دهه 2010 شروع به فروش بیش از حد کمیک های آمریکایی کرد.
از سال 2021، چهار ناشر برتر کمیک در جهان ناشران مانگا Shueisha ، Kodansha ، Kadokawa و Shogakukan هستند . در سال 2020 بازار مانگا در آمریکای شمالی تقریباً 250 میلیون دلار ارزش داشت. طبق گفته ی NPD BookScan مانگاها 76 درصد از کل فروش کمیک و رمان های گرافیکی در ایالات متحده در سال 2021 را تشکیل می داد . زنجیره هایی مانند Barnes & Noble و خرده فروشان آنلاین مانند آمازونو همچنین افزایش استریم انیمه به رشد سریع مانگا کمک شایانی کرده اند.
به گفته ژان ماری بوئیسو، مانگا در سال 2005، 38 درصد از بازار کمیک فرانسه را به خود اختصاص داد. در اروپا و خاورمیانه ، ارزش بازار در سال 2012، 250 میلیون دلار بود. در آوریل 2023، فدراسیون تجاری ژاپن پیشنهادی را با هدف تحریک رشد اقتصادی ژاپن ارائه کرد با ترویج بیشتر صنعت محتوا در خارج از کشور، در درجه اول انیمه، مانگا و بازی های ویدیویی ، اقداماتی برای دعوت از کارشناسان صنعت از خارج از کشور برای آمدن به ژاپن برای کار، و پیوند با بخش گردشگری برای کمک به طرفداران خارجی مانگا و انیمه برای بازدید از سایت ها در سراسر جهان. این فدراسیون به دنبال افزایش چهار برابری فروش محتوای ژاپنی در بازارهای خارج از کشور در 10 سال آینده است.
تفاوت بین کتابهای مانگا و کمیک
مانگا و کمیک هر دو نوع کتابهای مصور یا گرافیکی هستند که داستانها را به صورت تصویری روایت میکنند. با این حال، تفاوتهایی بین آنها وجود دارد که ریشه در فرهنگ و سبک هنری آنها دارد.
مانگا
- منشاء: منشاء مانگا در ژاپن است و سبک هنری و فرهنگی ژاپنی در آن به چشم میخورد.
- سبک هنری: شخصیتها در مانگا معمولاً چشمان بزرگ، موهای رنگارنگ و حالات چهرههای اغراقآمیز دارند. داستانها اغلب دارای عناصر فانتزی، علمیتخیلی یا ماجراجویی هستند.
- روایت: روایت در مانگا معمولاً بر روی احساسات و روابط بین شخصیتها تمرکز دارد و اغلب دارای پیچیدگیهای روانی است.
- خواندن: مانگاها معمولاً از راست به چپ خوانده میشوند.
کمیک
- منشاء: کمیکها منشاء غربی دارند و سبک هنری و فرهنگی غرب در آنها دیده میشود.
- سبک هنری: شخصیتها در کمیکها معمولاً واقعگرایانهتر هستند و سبکهای هنری متنوعتری دارند. داستانها اغلب بر روی اکشن، ماجراجویی و قهرمانان ابرقدرت تمرکز دارند.
- روایت: روایت در کمیکها معمولاً مستقیمتر و سادهتر است و بر روی اتفاقات خارجی و ماجراجوییها تمرکز دارد.
- خواندن: کمیکها معمولاً از چپ به راست خوانده میشوند.
پلتفرم های مخصوص انتشار مانگا
این پلتفرمها معمولاً توسط ناشران بزرگ مانگا مانند شوجوکان، کودانشا و شوگاکوکان مدیریت میشوند و به شما امکان میدهند مانگاهای جدید را به صورت قانونی و با ترجمههای رسمی بخوانید.
- Shonen Jump: یکی از محبوبترین پلتفرمهای مانگاست که توسط Shueisha منتشر میشود. این پلتفرم شامل عناوین مشهوری مانند وان پیس، ناروتو و بلک کلور است.
- Manga Plus: یک پلتفرم رایگان است که توسط Shueisha منتشر میشود و به شما امکان میدهد بسیاری از مانگاهای محبوب را به صورت همزمان با انتشار در ژاپن بخوانید.
- Viz Media: یک ناشر آمریکایی است که مجوز انتشار بسیاری از مانگاهای محبوب ژاپنی را دارد. پلتفرم Viz Media به شما امکان میدهد مانگاها را به صورت آنلاین یا از طریق اپلیکیشن موبایل بخوانید.
- ComiXology: این پلتفرم علاوه بر مانگا، کمیکهای آمریکایی و اروپایی را نیز ارائه میدهد. ComiXology به شما امکان میدهد مانگاها را در دستگاههای مختلف بخوانید.
- Crunchyroll: علاوه بر انیمه، Crunchyroll همچنین پلتفرمی برای خواندن مانگا دارد. این پلتفرم شامل عناوین متنوعی از جمله مانگاهای شونن، شوجو و ساینس فیکشن است.
مانگا چگونه به تولید انبوه رسید ؟
شروع تولید مانگا به صورت صنعتی و گسترده، بیشتر توسط ناشران ژاپنی صورت گرفته است. شرکتهای بزرگی مثل شوجوکان، کودانشا، شوگاکوکان و هاکوسنشا از پیشگامان این صنعت هستند. این شرکتها علاوه بر انتشار مانگا، مجلات مانگا را نیز منتشر میکنند و نقش بسیار مهمی در شکلگیری و گسترش صنعت مانگا داشتهاند.
در سالهای اخیر، با افزایش محبوبیت مانگا در سطح جهانی، بسیاری از ناشران بینالمللی و حتی شرکتهای استارتآپی به این حوزه ورود کردهاند. این شرکتها ممکن است به ترجمه و انتشار مانگاهای ژاپنی بپردازند یا اقدام به تولید مانگاهای اورجینال کنند.
محبوبیت جهانی مانگا
مانگا به عنوان یک هنر و ادبیات تصویری ژاپنی، در سراسر جهان طرفداران زیادی پیدا کرده است. اگرچه ریشههای آن در ژاپن است، اما محبوبیت آن فراتر از مرزهای این کشور گسترش یافته و در بسیاری از کشورها طرفداران پر و پاقرصی پیدا کرده است.
برخی از کشورهایی که بیشترین طرفدار مانگا را دارند عبارتند از:
- ژاپن: به عنوان خاستگاه مانگا، ژاپن بزرگترین بازار این هنر است. ناشران و هنرمندان مانگا در این کشور بسیار فعال هستند و آثار متنوعی را تولید میکنند.
- ایالات متحده: آمریکا یکی از بزرگترین بازارهای مانگا در خارج از ژاپن است. بسیاری از ناشران آمریکایی به ترجمه و انتشار مانگاهای ژاپنی میپردازند و همچنین مانگاهای آمریکایی نیز تولید میشود.
- کره جنوبی: مانگا در کره جنوبی بسیار محبوب است و بسیاری از مجلات مانگای ژاپنی به زبان کرهای ترجمه شدهاند.
- چین: با وجود محدودیتهایی که دولت چین بر روی فرهنگ ژاپنی اعمال میکند، مانگا همچنان در این کشور محبوب است و بسیاری از سایتهای تخصصی مانگا به زبان چینی وجود دارند.
- فرانسه: فرانسه یکی دیگر از کشورهایی است که علاقه زیادی به مانگا دارد. بسیاری از مانگاهای ژاپنی به زبان فرانسوی ترجمه شدهاند و ناشران فرانسوی نیز به تولید مانگاهای اورجینال میپردازند.
- تایوان: تایوان نیز از جمله کشورهایی است که علاقه زیادی به مانگا دارد و بسیاری از مانگاهای ژاپنی به زبان چینی (تایوانی) ترجمه شدهاند.
تأثیرات مانگا در زمینه های مختلف
مانگا به عنوان یک رسانه هنری و داستانگویی که ریشه در فرهنگ ژاپنی دارد، تأثیر اجتماعی و فرهنگی عمیقی بر ژاپن و جهان داشته است. این تأثیرات در حوزههای مختلفی از فرهنگ، جامعه، اقتصاد، و آموزش نمود یافتهاند. در ادامه به برخی از جنبههای مهم تأثیر اجتماعی و فرهنگی مانگا پرداخته شده است:
1. تأثیر فرهنگی
الف) بازتاب فرهنگ ژاپنی
- معرفی فرهنگ ژاپن به جهان: مانگا به عنوان یکی از نمادهای فرهنگی ژاپن، نقش مهمی در معرفی آداب و رسوم، تاریخ، اسطورهها و ارزشهای این کشور به جهانیان ایفا کرده است.
- داستانهایی مانند مانگاهای سامورایی یا تاریخی، دورانهای مختلف ژاپن را بازنمایی میکنند.
- آثار مدرنتر به موضوعات شهری، فناوری، و چالشهای زندگی معاصر در ژاپن میپردازند.
- ارتباط با هنرهای سنتی: مانگا از سبکهای سنتی هنر ژاپنی مانند اوکییو-ئه (نقاشیهای چاپ چوبی) تأثیر گرفته و آن را به شکل مدرن بازآفرینی کرده است.
ب) گسترش مانگا به فرهنگ جهانی
- انیمه و بازیهای ویدیویی: مانگا اغلب بهعنوان منبعی برای تولید انیمه و بازیهای ویدیویی به کار میرود که خود به فرهنگ عامه (Pop Culture) جهان راه یافتهاند.
- سبک زندگی و مد: مانگاهای شوجو (Shojo) و سایر سبکها تأثیر زیادی بر مُد، آرایش و رفتار جوانان در سراسر جهان داشتهاند.
2. تأثیر اجتماعی
الف) شکلدهی به هویت نسلها
- جوانان و نوجوانان: مانگا بهعنوان ابزاری برای بیان چالشهای اجتماعی، روابط خانوادگی، دوستی و عشق، به جوانان کمک کرده تا هویت و احساسات خود را درک کنند.
- تعاملات بینالمللی: مانگا به دلیل دسترسی آسان و محتوای متنوع، به پلی میان فرهنگها تبدیل شده و افراد از ملیتهای مختلف را به هم نزدیک کرده است.
ب) پرداختن به مسائل اجتماعی
- بسیاری از مانگاها موضوعاتی مانند نابرابری جنسیتی، قلدری، فقر، یا تأثیرات جنگ را به تصویر میکشند. این داستانها میتوانند باعث آگاهیرسانی و ایجاد بحثهای عمومی شوند.
- مثال: مانگای Grave of the Fireflies به مسائل جنگ جهانی دوم میپردازد.
- مثال: My Lesbian Experience with Loneliness به موضوعات جنسیت و سلامت روان میپردازد.
ج) افزایش خواندن و ادبیات تصویری
- مانگا بهعنوان یک ابزار خلاقانه، کودکان و نوجوانانی که علاقهای به مطالعه کتابهای متنی ندارند را به مطالعه تشویق میکند. این رسانه به نوعی ترویج سواد بصری کمک کرده است.
3. تأثیر اقتصادی
- صنعت چند میلیارد دلاری: مانگا در بازار جهانی به یکی از بزرگترین صنایع خلاقانه تبدیل شده است.
- صادرات مانگا به کشورهای دیگر، بهویژه ایالات متحده و اروپا، رشد چشمگیری داشته است.
- فروش محصولات جانبی (مانند عروسکها، پوسترها، و بازیهای مرتبط) نیز اقتصاد ژاپن را تقویت کرده است.
- ترویج گردشگری: بسیاری از مکانهای ژاپن که در مانگاهای محبوب نمایش داده شدهاند، به مقصد گردشگران تبدیل شدهاند. مثال: شهرهایی که در مانگای Your Name نمایش داده شدهاند.
4. نقش آموزشی
- یادگیری فرهنگ و زبان: مانگا به عنوان ابزاری جذاب برای یادگیری زبان ژاپنی و درک فرهنگ این کشور استفاده میشود.
- آموزش موضوعات حساس: برخی مانگاها موضوعات پیچیدهای مانند محیطزیست، علوم، یا تاریخ را به شیوهای ساده و قابل درک توضیح میدهند.
5. مانگا به عنوان ابزار بیان هنری
- فضایی برای بیان خلاقیت: مانگا بستری فراهم کرده تا هنرمندان موضوعات متفاوت و اغلب بحثبرانگیز را بدون محدودیتهای رایج در رسانههای دیگر بیان کنند.
- تنوع ژانرها: از اکشن و علمی-تخیلی تا کمدی، رومانتیک و روانشناختی، مانگا طیف گستردهای از سلایق را پوشش میدهد.
مانگا و رسانههای دیگر
1. انیمه (Anime)
انیمهها مهمترین و شناختهشدهترین گسترش مانگا در رسانههای دیگر هستند.
- اقتباس مستقیم: بسیاری از مانگاها به صورت انیمههای تلویزیونی یا سینمایی اقتباس شدهاند. مثالها:
- Naruto، Dragon Ball، Attack on Titan، و One Piece.
- گسترش داستان: برخی انیمهها داستانهای اصلی مانگا را گسترش داده یا دنبالههای جدیدی ایجاد کردهاند (مانند Dragon Ball Super).
- جذب مخاطب جهانی: انیمهها باعث شدند که مانگا در سطح جهانی شهرت بیشتری پیدا کند. شبکههایی مانند Crunchyroll و Netflix امروزه انیمهها را به میلیونها نفر ارائه میدهند.
2. فیلمهای سینمایی
الف) فیلمهای انیمیشنی:
- بسیاری از مانگاهای محبوب به فیلمهای انیمیشنی تبدیل شدهاند. این فیلمها اغلب با بودجههای بالا تولید شده و موفقیتهای زیادی کسب کردهاند.
- مثالها: Demon Slayer: Mugen Train (پرفروشترین فیلم انیمهای تاریخ).
ب) فیلمهای لایو اکشن (Live-Action):
- برخی مانگاها به فیلمهای لایو اکشن تبدیل شدهاند، اگرچه نتایج آنها متفاوت بوده است.
- موفقیتها: Rurouni Kenshin و Alita: Battle Angel.
- انتقادها: برخی از فیلمهای لایو اکشن مانند Dragon Ball Evolution به دلیل تغییرات زیاد و کیفیت پایین، مورد انتقاد قرار گرفتند.
3. بازیهای ویدیویی
- اقتباس مستقیم: مانگاهای محبوب به بازیهای ویدیویی تبدیل شدهاند. این بازیها از سبکهای مختلف مانند نقشآفرینی، مبارزهای و ماجراجویی بهره میبرند.
- مثالها: Dragon Ball FighterZ، Naruto: Ultimate Ninja Storm، One Piece Pirate Warriors.
- الهامگیری: بسیاری از بازیهای ویدیویی بدون اقتباس مستقیم، از مانگاها الهام گرفتهاند، بهویژه در طراحی شخصیتها و داستانپردازی.
4. سریالهای تلویزیونی
- لایو اکشن: در برخی کشورها، مانند ژاپن و کره جنوبی، مانگاها به سریالهای تلویزیونی تبدیل شدهاند.
- مثال: Death Note (اقتباس ژاپنی)، Boys Over Flowers (از مانگای Hana Yori Dango).
- اقتباس غربی: شبکههای آمریکایی مانند نتفلیکس نیز برخی مانگاها را به سریالهای لایو اکشن تبدیل کردهاند (مانند نسخه لایو اکشن One Piece و Cowboy Bebop).
5. موسیقی
- آلبومها و موسیقی متن: مانگاهای معروفی که به انیمه تبدیل شدهاند، معمولاً دارای موسیقی متن ویژه هستند که به شدت محبوب میشوند.
- مثال: آهنگهای انیمه Attack on Titan یا Naruto.
- کنسرتها: برخی از موسیقیهای مرتبط با انیمهها و مانگاها در قالب کنسرتهای زنده اجرا میشوند.
تعدادی از محبوبترین مانگا های دنیا:
- وان پیس (One Piece): این مانگا با داستانی طولانی و ماجراجویی در رابطه با دزدان دریای، یکی از پرفروشترین مانگاهای تاریخ است و طرفداران زیادی در سراسر جهان دارد.
- آتاک آن تایتان (Attack on Titan): داستان مبارزه انسانها با غولهای غولپیکر، این مانگا را به یکی از پربحثترین و محبوبترین آثار دهه اخیر تبدیل کرده است.
- شیطان کش (Demon slayer): داستان نوجوانی به نام تانجیرو کامادو را تعریف میکند که پس از سلاخی خانواده و تبدیل شدن خواهر کوچکترش نزوکو به یک شیطان، در تلاش است تا به یک شیطانکش تبدیل شود.
جمع بندی
در کل، مانگا یک هنر جذاب و متنوع است که برای هر سلیقهای چیزی برای عرضه دارد. اگر به دنبال دنیایی پر از ماجراجویی، هیجان و شخصیتهای جذاب هستید، خواندن مانگا میتواند تجربه لذتبخشی برای شما باشد.
